Séreignardeild
Lykiltölur 2022
Iðgjöld
Greiðslur iðgjalda til séreignardeildar jukust frá fyrra ári. Þannig námu greidd iðgjöld samtals 422 m.kr. samanborið við 378 m.kr. á árinu 2021. Af inngreiddum iðgjöldum voru tæp 28% eða 116 m.kr. greiddar inn á á húsnæðislán eða greidd út vegna kaupa á fyrstu íbúð. Til sjóðsins voru nettó flutt réttindi til annarra sjóða að upphæð 10 m.kr. Því nema réttindaflutningar og endurgreiðslur á árinu alls 126 m.kr. Að teknu tilliti til þessa voru nettó iðgjöld 296 m.kr. samanborið við 237 m.kr. á árinu 2021 og hækkuðu um 5,7% milli ára.
Aldursdreifing greiðandi sjóðfélaga séreignardeildar er ólík tryggingadeildar, dreifingin er í séreignardeild nokkuð jöfn milli aldurshópa, allt frá aldrinum 21-30 ára til 61-70.
Í maí 2014 veittu stjórnvöld tímabundna heimild til ráðstöfunar séreignarsparnaðar til öflunar húsnæðis. Samkvæmt lögunum er heimilt að ráðstafa séreignarsparnaði skattfrjálst inn á höfuðstól veðlána sem tekin voru til öflunar íbúðarhúsnæðis til eigin nota og gildir núverandi heimild til 30. júní 2023. Auk þess tóku þann 1. júlí 2017 gildi lög nr. 111/2016 um stuðning til kaupa á fyrstu íbúð þar sem veittur er réttur til að nýta séreignarsparnað skattfrjálst sem innborgun eða til að greiða niður höfuðstól og afborganir lána sem tekin eru vegna kaupa á fyrstu íbúð. Tæplega 25% greiðandi sjóðfélaga í séreignardeild nýta sér þennan valkost, hlutfall sjóðfélaga sem greiða inn á lán er hæst í aldurshópunum 31-40 ára og 41-50 ára en þar greiða um 44% sjóðfélaga séreign sína inn á lán.
Lífeyrir og sérstök útgreiðsla
Greiðslur úr séreignardeild vegna lífeyris námu 244 m.kr. samanborið við 285 m.kr. árið áður, þar af voru um 17 m.kr. vegna svokallaðrar sérstakrar útgreiðslu séreignar. Alþingi samþykkti þann 30. mars 2020 tímabundna heimild til útgreiðslu á viðbótarlífeyrissparnaði, svipaða þeirri sem var í gildi á árunum 2009-2014. Umsóknarfrestur var frá apríl 2020 til og með 31. desember 2020, sem síðar var framlengdur til 31. desember 2021. Hægt var að taka út allt að 12.000.000 kr. og dreifa þeim á allt að 15 mánuði. Vegna þessa úrræðis voru 160 m.kr. greiddar út á árunum 2020-2021 og áðurnefndar 17 m.kr. á árinu 2022.
Inneign í séreign er almennt laus til útborgunar við 60 ára aldur en einnig er hægt að sækja um útgreiðslu vegna örorku eða vegna andláts sjóðfélaga.
Yfirleitt eru langflestir lífeyrisþegar séreignardeildar yfir 60 ára en öryrkjar geta fengið séreign sín greidda út fyrr. Einnig geta erfingjar fengið séreign sína greidda út eftir andlát sjóðfélaga, óháð aldri. Um 70% lífeyrisþega séreignardeildar voru eldri en 60 ára árið 2022.
Fjárfestingartekjur og ávöxtun
Hreinar fjárfestingartekjur séreignadeildar voru neikvæðar um 701 m.kr. á árinu samanborið við jákvæðar fjárfestingartekjur að fjárhæð 1.258 m.kr. á árinu 2021. Hrein eign séreignardeildar nam alls 7.732 m.kr. í lok ársins samanborið við 8.420 m.kr. í lok árs 2021.
Flestir eignaflokkar skiluðu neikvæðri ávöxtun, sem rekja má til aukinnar verðbólgu, hækkandi vaxta og stríðsástands í Úkraínu. Ávöxtun Varfærna safnsins sem og Áræðna safnsins var undir viðmiðum ársins sem skýrist að mestu leyti vegna lækkunar bréfa ÍL-sjóðs í kjölfar frétta af fyrirætlunum fjármálaráðherra sem kynnt var í október 2021.
Stapi birti frétt af áhrifum vegna þessa máls á eignasöfn sjóðsins. Hefði ekki komið til þessa þá hefði ávöxtun beggja safna verið betri en viðmiðunarvísitala. Mismun í ávöxtun áræðna safnsins og varfærna safnsins má meðal annars rekja til hærra vægi hlutabréfa í áræðna safninu á árinu, sem leiddi til meiri lækkana í því safni.
Innlána safnið skilaði ávöxtun umfram viðmiði, sem má rekja til hækkandi innlánskjara á tímabilinu.