Tryggingaeignir, sem innihalda áhættuminni eignir, svo sem innlend og erlend skuldabréf og handbært fé, hafa lækkað úr tæplega 62% í 47% á síðastliðnum tíu árum. Ávöxtunareignir sem innihalda áhættumeiri eignir, innlend og erlend hlutabréf ásamt sérhæfðum erlendum eignum, hafa hækkað úr rúmlega 38% í 53% á sama tíma.

Tryggingafræðileg staða var jákvæð um 2,5% í árslok 2023. Jákvæða tryggingafræðilega afkomu má að stærstu leyti rekja til samþykktarbreytinga sem afgreiddar voru á ársfundi sjóðsins á árinu 2023. 

Samþykktarbreytingarnar fólu í sér að ný spá um lækkandi dánartíðni, sem nú er notuð við mat á skuldbindingum sjóðsins í tryggingafræðilegri athugun, var innleidd í réttindakerfi Stapa. Áhrif þessara samþykktarbreytinga voru til lækkunar á reiknuðum skuldbindingum sjóðsins um 43.478 m.kr. Auk þess breytist endurmat skuldabréfa sjóðsins frá fyrra ári um 6.213 m.kr. til hækkunar vegna hærri markaðsvaxta í árslok 2023 samanborið við fyrra ár. Á móti kemur að ávöxtun sjóðsins var lakari en reiknuð hækkun úrskurðaðra skuldbindinga sem dregur úr tryggingafræðilegri afkomu sjóðsins.

Á síðastliðnu ári var áfram lögð áhersla á að auka hlutfall erlendra eigna og dreifingu eignasafnsins. Vægi erlendra hlutabréfa var aukið um 4% en dregið úr vægi sérhæfðra erlendra fjárfestinga.

Hlutfall erlendra eigna hefur aukist nokkuð frá afléttingu gjaldeyrishafta eða úr 24% árið 2016 í tæplega 41% í árslok 2023.

Góðir stjórnarhættir stuðli að góðum og hagfelldum rekstri og þjóni þannig hagsmunum eigenda og annarra hagsmunaaðila til lengri tíma litið. Í þeim efnum hefur Stapi sett sér Hluthafastefnu til að móta umgjörð um stefnu sjóðsins um góða stjórnarhætti og ábyrgt fyrirsvar. Auk þess hefur Stapi samþykkt Stefnu um ábyrgar fjárfestingar, en markmið þeirrar stefnu er að móta umgjörð fyrir aðgerðir sjóðsins á sviði umhverfis- og félagslegra málefna og gagnvart þeim félögum sem sjóðurinn fjárfestir í.

Stapi er einnig aðili að samtökunum Iceland SIF sem hefur það að markmiði að efla þekkingu á aðferðafræði sjálfbærra og ábyrgra fjárfestinga og auka umræður um ábyrgar og sjálfbærar fjárfestingar. Á síðastliðnu ári gerðist sjóðurinn aðili að „Viljayfirlýsingu um fjárfestingar í þágu sjálfbærrar uppbyggingar“ sem unnið var að á vegum Festa – miðstöð um samfélagsábyrgð og sjálfbærni í víðtæku samráði við fulltrúa helstu aðila á fjármálamarkaði.

Stapi kallar eftir upplýsingum frá eignastýringaraðilum sjóða sem hann hyggst fjárfesta í hvort þeir hafi sett sér stefnu í umhverfis- 

og félagsmálum í fjárfestingum sínum og fylgi t.a.m. viðmiðum Sameinuðu þjóðanna um ábyrgar fjárfestingar (UN PRI). Slíkar stefnur eða viðmið eru ekki skilyrði fyrir fjárfestingu en er hluti af heildarmati Stapa á viðkomandi sjóði.

Erlendir eignastýringaaðilar í eignasafni Stapa hafa flestir tileinkað sér þessi viðmið í fjárfestingum sínum til margra ára en ánægjulegt er að aukinn fjöldi innlendra stýringaraðila hafa einnig verið að tileinka sér viðmiðin undanfarin misseri.

Í tilfelli erlendra verðbréfasjóða kannar Stapi hvernig sjóðir standa miðað við opinbert mat MSCI á stöðu sjóða í UFS - málum.

Hér neðar má sjá að 99% af virði erlendra sjóða í eignasafni Stapa er aðili að UN PRI og að einkunnir sjóðastýrenda eru ásættanlegar. Mat MSCI á UFS-málum verðbréfasjóða í eignasafni Stapa er einnig ásættanlegt og hefur farið hækkandi milli ára. Með því að fylgast með þessum þáttum má ná fram enn betri árangri til framtíðar.

Sem fjárfestir ætlast Stapi til að fyrirtæki sem sjóðurinn á eignarhlut í fari að lögum og reglum um umhverfismál og geri sér grein fyrir, stýri og eftir föngum dragi úr þeim áhrifum sem viðkomandi starfsemi hefur á umhverfið.

Á árinu 2021 tilkynnti Stapi, einn þrettán íslenskra lífeyrissjóða sem hyggjast fjárfesta samtals 4,5 milljörðum Bandaríkjadala (um 580 milljarða króna) í verkefnum sem tengjast hreinni orku og öðrum umhverfisvænum lausnum fram til ársins 2030. Sjóðirnir, þ.á.m. Stapi, hafa skrifað undir viljayfirlýsingu þess efnis gagnvart alþjóðlegu samtökunum Climate Investment Coalition (CIC). Með yfirlýsingunni staðfesta íslensku sjóðirnir þrettán vilja til að stórauka grænar fjárfestingar sínar og styðja þannig við markmið um að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda á heimsvísu. Þar er meðal annars horft til ákvæða Parísarsamkomulagsins um samdrátt í losun gróðurhúsalofttegunda

Climate Investment Coalition (CIC) eru alþjóðleg samtök sem hafa það að markmiði að stuðla að aukinni fjárfestingu í hreinni orku og öðrum umhverfislausnum, svo sem nýtingu jarðhita, vindorku, sólarorku, betri orkunýtingu í byggingum og bættri tækni við flutning raforku. CIC fylgist með og mælir hvort þátttakendur í verkefninu standi við yfirlýst markmið og birtir niðurstöður sínar árlega.

Í tengslum við aðild að samkomulaginu hefur Stapi sett sér markmið um að grænar eignir verði 7% af eignasafninu árið 2030. Sjóðurinn greinir og mælir hlutfall grænna eigna í eignasafni sjóðsins hverju sinni. Í árslok 2023 nam hlutfall grænna eigna í eignasafni Stapa um 4% samkvæmt skilgreiningu CIC á grænum eignum.

Eignasamsetning Stapa í árslok var nokkuð í samræmi við viðmið í árslok. Helstu frávikin tengjast breytingum á fjárfestingastefnu 

milli ára en í stefnu fyrir árið 2024 var ákveðið að draga úr vægi innlendra hlutabréfa og auka vægi erlendra eigna á árinu.

Flestir eignaflokkar skiluðu jákvæðri ávöxtun á árinu. Eignaflokkurinn erlend hlutabréf skilaði hæstri nafnávöxtun, um 11,2% en sérhæfðar erlendrar fjárfestingar lægstu eða um -4,2%.

Ávöxtunarframlag var mest af erlendum hlutabréfum (3,1%) en minnst í sérhæfðum erlendum eignum (-0,3%). Ávöxtunarframlag innlendra skuldabréfa var einnig ágæt á árinu.